Een goed opgevoede en getrainde hond kan hulp- of therapiehond worden. Hij helpt bijvoorbeeld iemand met fysieke problemen om zelfstandig te kunnen blijven wonen of ondersteunt iemand met geestelijke problemen. Hulphonden worden op deze manier steeds vaker ingezet, zelfs tot in de klas. 

Honden blijken geweldige hulp te kunnen bieden in de fysieke- of geestelijke zorg. Denk aan fysieke problemen zoals epilepsie en geestelijke problemen zoals trauma’s, PTSS en ontwikkelingsstoornissen. Zo bieden ze hulp bij verschillende gedragsstoornissen, bepaalde ziektebeelden of bij leerproblematiek. Deze honden worden gericht opgeleid door ervaren trainers en therapeuten.

Therapiehond bij geestelijke problemen

Een therapiehond wordt ingezet bij een bepaalde therapeutische behandeling. Zo’n behandeling is bijvoorbeeld een revalidatietraject, bij speltherapie of ergotherapie. Maar ook voor gedragstherapie kan een hond heel veel betekenen. Een hond kan bij wie niet goed uit zijn woorden kan komen en moeite heeft met zich te uiten, de weg openen naar contact. De hond kan ervoor zorgen dat iemand eerder op zijn gemak wordt gesteld, rustig wordt en daardoor dichter bij zichzelf durft te blijven en zijn verhaal doet. Op deze manier kan een therapeut vaak sneller tot de kern komen.

Zo kan een hond er zelfs voor zorgen dat iemand makkelijker nieuw gedrag aanleert. Een hond oordeelt niet, maar hij reageert wel op gedrag. Door daar op te letten, kun je over je eigen gedrag veel leren. De gevolgen daarvan zijn met een hond in de praktijk direct zichtbaar en dat werkt vaak beter dan alleen maar gebruik maken van woorden en gedachten.

Hulphond bij dementie

Een therapiehond wordt ook wel bij mensen met dementie ingezet. De hond biedt afleiding en ontspanning, maar kan ook tot kleine fysieke inspanningen aanzetten of kan ervoor zorgen dat het geheugen getraind wordt.

Kinderen en een hulphond

In enkele bibliotheken is de term kwispellezen ingevoerd. Kinderen uit groep 3 en 4 van het basisonderwijs, die moeite hebben met leren lezen, lezen dan voor aan een opgeleide hond. Veelal zijn dit kinderen met ADHD, autisme of hoogbegaafde kinderen. Soms hebben ze gedragsproblemen of lijden aan faalangst. Het gaat om een aantal voorleessessies van bijvoorbeeld een kwartier. Een pedagoog begeleidt de sessie.

Jongeren en een hulphond

Steeds vaker worden hulphonden ingezet bij problematiek van jongeren zoals ADHD, autisme, depressie of gedragsproblemen. Ook in de klas kan de hulphond ondersteuning bieden.

ADL hulphond

Voor wie vanwege een fysieke beperking niet dagelijks voor zichzelf kan zorgen, kan een hulphond de oplossing zijn om toch zelfstandig te kunnen blijven wonen. De hond helpt dan diegene bij ADL, Activiteiten in het Dagelijkse Leven. De hond kan een wasmachine leeghalen, voorwerpen aangeven en helpen bij het aan en uittrekken van kleding. De hond opent letterlijk en figuurlijk deuren. Sommige hulphonden kunnen wel zeventig handelingen uitvoeren voor een baas die bijvoorbeeld lijdt aan een spierziekte lijdt of na een hersenbloeding niet alle dagelijkse bezigheden meer zelfstandig kan uitvoeren.

De opleiding van een hulphond

Een hulphond of therapiehond groeit op in een gastgezin en na een jaar ontwikkelen en socialiseren krijgt de hond een opleiding tot hulphond. De opleiding neemt een half jaar in beslag waarna de hulphond bij een nieuw baasje terecht komt. Tijdens de opleiding wordt al gekeken waar de hond het beste in is, wat hem het beste past als hulphond.

De hulphond wordt overigens niet zomaar bij een cliënt geplaatst, daar gaan enkele maanden van specialisatie aan vooraf en een intensieve thuistraining bij de cliënt. Een hulphond doet ongeveer tien jaar trouwe dienst, daarna mag hij met pensioen.

Er zijn verschillende organisaties die honden opleiden tot hulphond. Bijvoorbeeld: Hulphond Nederland, DogsWork en Stichting Therapiehond Nederland. Dogswork biedt ook een opleiding tot begeleider van therapiehonden. De KNGF biedt eveneens verschillende hulphonden, maar ook specifiek blindengeleidehonden, voor mensen met een visuele beperking.